Nghiên cứu và xây dựng cơ sở dữ liệu về sự phát triển của Viện Chiến lược và Chính sách tài chính

Nghiên cứu và xây dựng cơ sở dữ liệu về sự phát triển của Viện Chiến lược và Chính sách tài chính 01/04/2022 17:43:00 1102

Cỡ chữ:A- A+
Tương phản:Giảm Tăng

Nghiên cứu và xây dựng cơ sở dữ liệu về sự phát triển của Viện Chiến lược và Chính sách tài chính

01/04/2022 17:43:00

 

- Đơn vị chủ trì: Trung tâm Thông tin và Dịch vụ tài chính

- Chủ nhiệm nhiệm vụ: ThS. Nguyễn Mai Anh

- Năm giao nhiệm vụ: 2020-28

 

1. Tính cấp thiết của vấn đề nghiên cứu

Hiện nay, hệ thống cơ sở dữ liệu (CSDL) về các hoạt động của Viện Chiến lược và Chính sách tài chính (sau đây gọi tắt là Viện) dù đã được nhắc đến trong một số công trình nghiên cứu, sách xã hội hóa của Viện, song phần lớn các dữ liệu này vẫn chưa đảm bảo tính bao quát theo các nhóm nội dung như xây dựng chính sách và chiến lược tài chính, công tác quản lý khoa học, hoạt động nghiên cứu, xây dựng CSDL, sự kiện khoa học, ấn phẩm… Đồng thời, trải qua quá trình lịch sử, Viện đã phát triển ở nhiều lĩnh vực hoạt động, không những đảm bảo thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ, mà còn đón đầu những nhiệm vụ mới, nhờ đó CSDL về các nhiệm vụ này cũng được hình thành, song lại nằm rải rác ở các đơn vị quản lý, nghiên cứu trong Viện.

Cùng với đó, theo quy luật 5 năm, 10 năm… các đơn vị thường triển khai phân tích, tổng hợp, chiết suất các CSDL phát triển của đơn vị mình. Do đó, với vị thế là cơ quan nghiên cứu đầu ngành Tài chính nên việc tổng hợp CSDL phát triển của Viện theo quy luật này để phục vụ việc quản lý, đánh giá thực trạng trong từng giai đoạn cụ thể là yêu cầu được đặt ra để có những giải pháp điều hành, quản lý cho các giai đoạn tiếp theo. Mặc dù đã có nhiều công trình liên quan đến chủ đề nghiên cứu ở trong và ngoài nước, nhưng nhìn chung, các nghiên cứu trên phần lớn chưa nghiên cứu, đánh giá về các mảng hoạt động của Viện đến năm 2020, cũng như như hệ thống đầy đủ CSDL của Viện giai đoạn 1961 - 2020, do đó việc nghiên cứu chủ đề Nghiên cứu và xây dựng CSDL về sự phát triển của Viện Chiến lược và Chính sách tài chính” là rất cần thiết và có ý nghĩa thực tiễn.

2. Mục tiêu nghiên cứu

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là nghiên cứu và xây dựng CSDL về sự phát triển của Viện giai đoạn 1961 - 2020.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu: CSDL về sự phát triển của Viện.

Phạm vi nghiên cứu: Đề tài tập trung vào các mảng hoạt động khoa học của Viện (xây dựng, tham gia ý kiến, tổng hợp chính sách tài chính và các chiến lược tài chính; quản lý khoa học, nghiên cứu khoa học; hoạt động xã hội hóa các kết quả nghiên cứu; hoạt động tổ chức hội thảo, tọa đàm; hợp tác khoa học) trong giai đoạn 1961 - 2020.

4. Kết quả nghiên cứu

(1) Đề tài đã khái quát về sự phát triển Viện theo từng mảng hoạt động như xây dựng, tham gia ý kiến, tổng hợp chính sách tài chính và các chiến lược tài chính; quản lý khoa học, nghiên cứu khoa học; xã hội hóa các kết quả nghiên cứu; tổ chức hội thảo, tọa đàm; hợp tác khoa học trong giai đoạn 1961 - 1987. Qua đó có thể thấy Viện đã luôn chủ động, tích cực tham gia vào quá trình xây dựng, hoạch định chính sách trong Bộ, tạo được sự kết gắn hiệu quả giữa hoạt động nghiên cứu và yêu cầu thực hiện nhiệm vụ chuyên môn của Bộ. Trong hoạt động nghiên cứu khoa học, giai đoạn này, Viện tập trung vào mảng dịch thuật để chuẩn bị một khối lượng tư liệu mới trên nhiều lĩnh vực của ngành Tài chính nhằm phục vụ cho giai đoạn phát triển kinh tế sau này; đồng thời cung cấp các luận cứ khoa học để xây dựng các văn bản chính sách quan trọng. Có thể nói giai đoạn 1961 - 1987 đã đặt nền móng hình thành chức năng, nhiệm vụ quản lý khoa học của Viện; đồng thời nhiều ấn phẩm thông tin như Tạp chí Tài chính, Thông tin tài chính cũng được xuất bản để xã hội hóa các kết quả nghiên cứu, là tài liệu tham khảo giá trị, hữu ích cho các độc giả trong và ngoài ngành Tài chính. Bên cạnh đó, Viện cũng chú trọng mở rộng quan hệ hợp tác khoa học trong nước và quốc tế.

(2) Đề tài đã khái quát được sự phát triển của Viện trong giai đoạn 1987 - 2010 theo từng mảng hoạt động. Theo đó, về xây dựng chính sách tài chính, giai đoạn này, Viện đã nhanh chóng tiếp cận những lý thuyết mới về tài chính - tiền tệ trong nền kinh tế thị trường; không chỉ tham gia ý kiến bổ sung, sửa đổi chính sách theo yêu cầu của Bộ như giai đoạn trước mà đã chủ động nghiên cứu, đề xuất đổi mới cơ chế, chính sách quản lý tài chính cho phù hợp với yêu cầu thực tiễn. Ngoài ra, chức năng nghiên cứu, xây dựng chiến lược tài chính của Viện lần đầu tiên được quy định tại Quyết định số 1888/QĐ-BTC ngày 05/8/2009 của Bộ trưởng Bộ Tài chính và tiếp đó là Quyết định số 2468/QĐ-BTC ngày 24/9/2014 của Bộ trưởng Bộ Tài chính. Theo đó, Viện có nhiệm vụ chủ trì, xây dựng Chiến lược Tài chính quốc gia, các chiến lược khác theo phân công của Bộ trưởng Bộ Tài chính; tham gia, phối hợp xây dựng các chiến lược chuyên ngành do các đơn vị thuộc Bộ Tài chính chủ trì; thẩm định, phản biện các chiến lược chuyên ngành; tổ chức triển khai, sơ kết, tổng kết việc thực hiện chiến lược tài chính quốc gia. Đối với hoạt động nghiên cứu khoa học trong giai đoạn này, Viện tập trung lựa chọn nội dung nghiên cứu xuất phát từ yêu cầu thực tiễn của công tác quản lý tài chính của Bộ nhằm góp phần giải quyết các vấn đề tài chính có ý nghĩa quan trọng, chính yếu, phục vụ Đảng và Nhà nước. Công tác quản lý khoa học được đặt nền móng khi Bộ Tài chính ban hành Quyết định số 130/TC/QĐ/TCCB ngày 14/4/1987 về Điều lệ tạm thời tổ chức và hoạt động của Viện Khoa học Tài chính, theo đó Viện là một bộ phận trong cơ cấu tổ chức bộ máy của Bộ Tài chính, có chức năng nghiên cứu khoa học tài chính và có nhiệm vụ quản lý các hoạt động khoa học ngành Tài chính. Ngoài ra, Viện Khoa học Tài chính còn được giao thêm nhiệm vụ mới đó là thường trực Hội đồng khoa học tài chính và thực hiện nhiệm vụ quản lý khoa học toàn ngành theo Quyết định số 318 TC/QĐ ngày 20/10/1987 của Bộ trưởng Bộ Tài chính. Nhìn chung, kết quả hoạt động quản lý khoa học giai đoạn 1987 - 2010 đã đảm bảo mục tiêu đặt ra, đặc biệt là giai đoạn 1993 - 1995, đánh dấu bước chuyển mình trong công tác nghiên cứu khoa học, theo đó hoạt động quản lý khoa học của Viện đã bám sát nhiệm vụ, định hướng nghiên cứu, tập trung giải quyết các nhiệm vụ khoa học của ngành, đặc biệt là hướng vào xây dựng những luận cứ khoa học cho việc đổi mới, hoàn thiện các chính sách và cơ chế quản lý tài chính của toàn ngành. Nhiều đề tài nghiên cứu khoa học đã đóng góp hiệu quả trong việc giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong công tác quản lý; thống nhất các quan điểm trong việc thực hiện các chính sách và cơ chế quản lý tài chính; đề xuất được nhiều kiến nghị về việc sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện các chế độ, chính sách tài chính. Trong giai đoạn này, các ấn phẩm thông tin của Viện có một số thay đổi, bao gồm cả Tạp chí Tài chính (tách khỏi Viện Khoa học Tài chính và trở thành đơn vị trực thuộc Học viện Tài chính). Thông tin Tài chính tiếp tục có những đổi mới về hình thức lẫn chất lượng nội dung bài viết và Thông tin Phục vụ Lãnh đạo được ra đời. Ngoài ra, Viện đã xuất bản hàng trăm cuốn sách chuyên khảo, hàng nghìn bài báo của các nghiên cứu viên thuộc Viện được công bố và đăng tải trên các tờ báo, tạp chí có uy tín trong nước và quốc tế. Giai đoạn 1987 - 2010 cũng là giai đoạn Viện đẩy mạnh tiếp cận hệ thống CSDL các chỉ tiêu kinh tế - xã hội về kinh tế vĩ mô; NSNN - nợ công; tài chính doanh nghiệp; thị trường tài chính; tài chính quốc tế. Công tác tổ chức sự kiện khoa học cũng được thực hiện thường xuyên tại Viện. Hầu hết các chính sách tài chính đều được cụ thể hóa, phân tích, thảo luận nhiều chiều tại các sự kiện hoa học do Viện tổ chức, từ đó hình thành các cơ sở lý luận, cũng như các đề xuất kiến nghị chính sách cho các nhà hoạch định chính sách, cơ quan quản lý Bộ Tài chính. Hoạt động hợp tác cũng được tăng cường mở rộng với nhiều đơn vị, cá nhân trong và ngoài nước thông qua các dự án hợp tác nghiên cứu khoa học, chương trình đào tạo..., qua đó nâng cao tính chủ động, năng lực nghiên cứu, chuyên môn của các nghiên cứu viên trẻ, đồng thời, học hỏi kinh nghiệm từ các tổ chức, cá nhân đối tác.

(3) Đề tài cũng tiếp tục khái quát được những sự phát triển của Viện trong giai đoạn 2011 - 2020 trong các hoạt động xây dựng, tham gia ý kiến, tổng hợp chính sách tài chính và các chiến lược tài chính; quản lý khoa học, nghiên cứu khoa học; hoạt động xã hội hóa các kết quả nghiên cứu; hoạt động tổ chức hội thảo, tọa đàm và hợp tác khoa học. Về công tác xây dựng chính sách tài chính, trên cơ sở bám sát chương trình công tác của Bộ, các diễn biến kinh tế vĩ mô trong và ngoài nước, Viện đã chủ động xây dựng và trình Bộ nhiều báo cáo kinh nghiệm quốc tế, tổ chức thực hiện một số nghiên cứu phục vụ cho công tác xây dựng và sửa đổi, bổ sung một số dự án luật. Trong công tác xây dựng Chiến lược Tài chính, với sự đóng góp ý kiến của các chuyên gia trong và ngoài Bộ Tài chính, ý kiến tham gia của các bộ, ngành liên quan, sự phối hợp công tác của các đơn vị thuộc Bộ, Chiến lược Tài chính đến năm 2020 đã ra đời; đồng thời Viện cũng tiếp tục tham gia một số chiến lược khác. Đối với hoạt động nghiên cứu khoa học, kết quả của nhiều đề tài nghiên cứu cấp Nhà nước, cấp Bộ, cấp cơ sở đã góp phần giải quyết nhiều vấn đề nóng của Bộ, ngành. Công tác quản lý khoa học ngành Tài chính giai đoạn này đã có nhiều đổi mới, bám sát các nội dung và nhiệm vụ khoa học giao cho từng đơn vị, cá nhân để đôn đốc các chủ nhiệm đề tài, chương trình khẩn trương hoàn thành đề tài để tiến hành các thủ tục bảo vệ, nghiệm thu sản phẩm kịp thời, đúng tiến độ. Trong giai đoạn 2011 - 2020, bên cạnh Thông tin Tài chính và Thông tin Phục vụ lãnh đạo, Viện cũng cho ra đời thêm nhiều kênh ấn phẩm nhằm giúp bạn đọc tiếp cận được nguồn tri thức sâu rộng hơn, đó là Tạp chí Kinh tế tài chính Việt Nam, hai trang điện tử tiếng Việt và tiếng Anh. CSDL phục vụ quản lý của Viện gồm có CSDL về quản lý con người, quản lý cơ sở vật chất, tài chính và hoạt động nghiên cứu khoa học. Hoạt động tổ chức sự kiện khoa học và hợp tác tiếp tục được chú trọng và đẩy mạnh. Đặc biệt, trong giai đoạn này, Viện đã được Lãnh đạo Bộ Tài chính đồng ý tổ chức Diễn đàn Tài chính Việt Nam thường niên. Thông qua tổ chức Diễn đàn Tài chính Việt Nam, Viện đã tập hợp được trí tuệ của các chuyên gia, các nhà khoa học, các nhà quản lý, các chủ thể, khách thể thụ hưởng và chịu tác động của các chính sách có liên quan trong và ngoài nước… để cùng thảo luận, chia sẻ các nghiên cứu, các quan điểm trong các lĩnh vực do Bộ quản lý hoặc liên quan đến hoạt động quản lý của Bộ.

(4) Đề tài cũng đưa ra được định hướng phát triển Viện trong giai đoạn 2021 - 2030. Theo đó, Viện sẽ tiếp tục phối hợp đồng bộ, chặt chẽ giữa chính quyền và các tổ chức đoàn thể trong Viện. Đồng thời, Viện cũng tiếp tục chủ động tăng cường phối hợp với các đơn vị thuộc Bộ để thực hiện các nhiệm vụ được giao, đặc biệt là nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế trong việc ứng phó với dịch Covid-19 để đề xuất các chính sách tài chính (miễn, giảm, gia hạn thuế...) cho Bộ Tài chính hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh. Trong thời gian tới, Viện tiếp tục thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ về xây dựng chính sách và chiến lược tài chính theo chỉ đạo, điều hành của Bộ; chủ động cải tiến chất lượng hoạt động nghiên cứu và công tác quản lý khoa học; củng cố và đổi mới sáng tạo công tác thông tin, xuất bản; đẩy mạnh hoạt động hợp tác khoa học trong nước và quốc tế; nâng cao chất lượng cán bộ, thực hiện tốt công tác quản lý tài chính của đơn vị theo đúng quy định, đảm bảo công khai, minh bạch.

Bình chọn

Điểm bình chọn
0 / 5
Tổng 0 lượt bình chọn
5
0%
4
0%
3
0%
2
0%
1
0%