Ngành Tài chính với sự phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam

Ngành Tài chính với sự phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam 01/04/2022 17:41:00 2486

Cỡ chữ:A- A+
Tương phản:Giảm Tăng

Ngành Tài chính với sự phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam

01/04/2022 17:41:00

 

- Đơn vị chủ trì: Viện Chiến lược và Chính sách tài chính

- Chủ nhiệm nhiệm vụ: CN. Dương Thu Thảo.

- Năm giao nhiệm vụ: 2020/Mã số: 2020-26

 

1. Tính cấp thiết của vấn đề nghiên cứu

Trong gần 35 năm đổi mới, ngành Tài chính đã có đóng nhiều đóng góp quan trọng trong việc xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam. Ngành Tài chính đã huy động, phân bổ và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực tài chính, đặc biệt là nguồn lực tài chính công, thu hút các nguồn lực trong xã hội và định hướng đầu tư theo các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội trong từng giai đoạn, thời kỳ. Thể chế, chính sách huy động nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội ngày càng được hoàn thiện, phù hợp với việc hoàn thiện cơ chế kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa, tiếp cận với thông lệ quốc tế. Nhiệm vụ thu, chi NSNN hằng năm và trong từng giai đoạn 5 năm đạt kết quả tích cực, gắn với Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội cũng như thực hiện tốt các mục tiêu của Chiến lược Tài chính, Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm. Cơ cấu thu, chi NSNN ngày càng bền vững, nợ công được kiểm soát và sử dụng một cách hiệu quả, góp phần đảm bảo an toàn, an ninh tài chính quốc gia, thực hiện tốt mục tiêu kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và đảm bảo an sinh xã hội. Cùng với quá trình phát triển và sự biến đổi kinh tế - xã hội Việt Nam trong từng giai đoạn, chức năng, nhiệm vụ của ngành Tài chính, đặc biệt là của Bộ Tài chính, cũng được rà soát, hoàn thiện nhằm đảm bảo thực hiện tốt chức năng quản lý nhà nước trong lĩnh vực tài chính - NSNN, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trong từng giai đoạn thông qua các công cụ tài chính như thuế, chi tiêu ngân sách, vay nợ...

Mặc dù đã đặt được những kết quả nhất định, ngành Tài chính trong phát triển kinh tế - xã hội đất nước thời gian qua cũng cho thấy còn có những hạn chế nhất định như: thu NSNN chưa thực sự bền vững. Tình trạng chuyển giá, trốn thuế gây thất thu NSNN, nhất là khu vực ngoài quốc doanh, khu vực có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài còn lớn; nợ đọng thuế còn cao. Việc quản lý thu NSNN từ tiền sử dụng đất, tài sản công còn một số bất cập; hiệu quả quản lý, sử dụng vốn nhà nước tại doanh nghiệp còn tồn tại, yếu kém, nguồn thu NSNN từ doanh nghiệp nhà nước (DNNN) giảm... Điều này đòi hỏi ngành Tài chính phải nỗ lực hơn nữa để thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được giao cũng như góp phần thực hiện có hiệu quả các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong từng giai đoạn. Do vậy, việc nghiên cứu đề tài: “Ngành Tài chính với sự phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam” là rất cần thiết, có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn.

2. Mục tiêu nghiên cứu

Đề tài nghiên cứu, tổng kết thực trạng thực hiện các nhiệm vụ của ngành Tài chính Việt Nam giai đoạn 2010 - 2020. Từ đó, đề tài đưa ra các khuyến nghị, đề xuất nhằm tăng cường hơn nữa vai trò của ngành Tài chính đối với phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam trong thời gian tới.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu: Ngành Tài chính với việc thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội.

Phạm vi nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu, phân tích các hoạt động, nhiệm vụ của ngành Tài chính Việt Nam giai đoạn 2010 - 2020.

4. Kết quả nghiên cứu

(1) Đề tài đã làm rõ vai trò của Nhà nước trong việc điều tiết nền kinh tế thị trường thông qua các công cụ và chính sách tài chính. Đồng thời, làm rõ nội hàm và các vấn đề chung về ngành Tài chính, vai trò của ngành Tài chính với sự phát triển kinh tế - xã hội; các nhân tố ảnh hưởng đến việc thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của ngành Tài chính trong sự phát triển kinh tế - xã hội .

(2) Đề tài đã phân tích, đánh giá thực trạng kết quả hoạt động của ngành Tài chính với sự phát kinh tế - xã hội Việt Nam trong giai đoạn 2011 - 2020 trên cơ sở xem xét bối cảnh trong và ngoài nước, cũng như căn cứ vào các chủ trương, chính sách lớn của Đảng và Nhà nước về tài chính - ngân sách. Theo đó, đề tài đã đánh giá các mục tiêu tài chính - ngân sách, chỉ ra các kết quả đạt được như: thể chế, cơ chế, chính sách tài chính - NSNN được xây dựng và hoàn thiện; các mục tiêu thu, chi NSNN và nợ công cơ bản được thực hiện; thể chế về phân phối đã hướng đến việc đảm bảo các nguyên tắc của kinh tế thị trường, đồng thời khắc phục những bất cập mà cơ chế thị trường gây ra. Trong đó, việc phân bổ, quản lý và sử dụng các nguồn lực tài chính - NSNN ngày càng minh bạch, gắn với quá trình tái cơ cấu nền tài chính quốc gia theo hướng lành mạnh, bền vững; thể chế quản lý nợ công ngày càng chặt chẽ, phù hợp với thông lệ quốc tế, đảm bảo các chỉ tiêu an toàn nợ công; việc hoàn thiện đồng bộ hệ thống pháp luật về giá được đẩy mạnh, bảo đảm tính đúng, tính đủ, công khai, minh bạch các yếu tố hình thành giá hàng hóa, dịch vụ công thiết yếu; thể chế, chính sách quản lý tài chính doanh nghiệp, đặc biệt là DNNN đã và đang được ban hành ngày càng đầy đủ, đồng bộ, phù hợp với thực tiễn hoạt động của doanh nghiệp và tình hình thị trường; thể chế cho phát triển đồng bộ các yếu tố thị trường và vận hành thông suốt các loại hình thị trường ngày càng hoàn thiện; thể chế về hội nhập và hợp tác tài chính tiếp tục được tăng cường, kịp thời thể chế hóa các quan điểm, định hướng của Đảng và Nhà nước về hội nhập kinh tế quốc tế; công tác thanh tra, kiểm tra, chống buôn lậu, gian lận thương mại được tăng cường; cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý tài chính - NSNN được đẩy mạnh; chất lượng của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức ngành Tài chính được nâng cao.

Bên cạnh các kết quả đạt được, dề tài cũng chỉ ra những hạn chế, thách thức cụ thể như việc huy động nguồn lực tài chính công chưa thực sự bền vững, cơ cấu lại đầu tư công chưa thực sự hiệu quả, phân bổ còn dàn trải, giao vốn và giải ngân còn chậm. Hiệu quả, hiệu lực chi NSNN thấp, chưa đáp ứng được nhu cầu về chất lượng dịch vụ công. Công tác điều chỉnh giá, phí dịch vụ công nhiều lĩnh vực còn chậm. Công tác xã hội hóa chưa đạt kết quả như kỳ vọng. Bên cạnh đó, việc quản lý tài sản công còn bất cập. Quá trình đổi mới cơ chế, chính sách tài chính đối với DNNN còn chậm. Thị trường chứng khoán phát triển mạnh nhưng chưa xứng với tiềm năng. Quy mô thị trường bảo hiểm còn nhỏ so với các nước và mức trung bình của khối ASEAN. Trên cơ sở đó, đề tài cũng chỉ ra các nguyên nhân dẫn tới những hạn chế và thách thức trên để làm cơ sở cho việc đưa ra các giải pháp xử lý.

(3) Đề tài đã đưa ra các giải pháp nhằm xử lý các hạn chế, thách thức đối với lĩnh vực tài chính - NSNN được xác định trên cơ sở xem xét bối cảnh và dự báo tình hình kinh tế - tài chính giai đoạn 2021 - 2030 và các nhiệm vụ đặt ra cho ngành Tài chính. Theo đó, các nhóm giải pháp đề xuất nwh sau: Tăng cường hiệu lực, hiệu quả thể chế tài chính - NSNN; củng cố các cân đối tài chính vĩ mô; cải thiện mức độ chống chịu của nền tài chính công; đổi mới chính sách động viên nguồn lực tài chính công theo hướng bền vững; xây dựng, hoàn thiện thể chế về quản lý NSNN nhằm tăng cường hiệu quả phân bổ, quản lý, sử dụng nguồn lực tài chính NSNN với quá trình tái cơ cấu kinh tế; cơ cấu lại nợ công, đảm bảo an ninh, an toàn nền tài chính công; tăng cường đổi mới cơ chế tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công cùng với việc đa dạng hóa nguồn lực xã hội phát triển dịch vụ công; đẩy mạnh tái cấu trúc DNNN; đổi mới quản lý vốn nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp; tiếp tục hoàn thiện cơ chế quản lý, sử dụng tài sản công; cơ cấu lại thị trường tài chính, bảo hiểm và phát triển các dịch vụ tài chính; đẩy mạnh hoạt động hợp tác và chủ động hội nhập quốc tế về tài chính; tăng cường cải cách và hiện đại hóa thủ tục hành chính; xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức.

 

 

Bình chọn

Điểm bình chọn
0 / 5
Tổng 2 lượt bình chọn
5
50%
4
0%
3
0%
2
0%
1
50%