Mặc dù dịch Covid-19 bùng phát và kéo dài trên toàn cầu nhưng lượng kiều hối chuyển về Việt Nam vẫn tăng mạnh, trong đó nguồn kiều hối chủ yếu đổ về từ các thị trường truyền thống như Hoa Kỳ, Úc, Canada và châu Âu. Dự báo giai đoạn cuối năm, đặc biệt dịp sát Tết Nguyên đán, kiều hối sẽ tiếp tục tăng mạnh, góp phần hỗ trợ phát triển kinh tế và cân đối các cán cân tài chính Việt Nam.

Kiều hối vẫn chảy mạnh về Việt Nam

Theo nhận định của Ngân hàng Thế giới, lượng kiều hối của Việt Nam năm 2021 dự báo tăng khoảng 4,5% so với năm 2020 (khoảng 18 tỷ USD), là quốc gia nhận kiều hối cao thứ ba ở châu Á với tổng giá trị chuyển về đạt 18 tỷ USD, chỉ đứng sau Trung Quốc và Philippines. Riêng thành phố Hồ Chí Minh, trong tháng 10 và tháng 11, kiều hối chuyển về thành phố tăng khoảng 1 tỷ USD. Kiều hối năm 2021 tại thành phố Hồ Chí Minh ước khoảng 6,5 - 6,6 tỷ USD.  Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 ảnh hưởng lớn tới nền kinh tế toàn cầu suốt 2 năm qua, đây được coi là con số tăng trưởng ấn tượng, cho thấy nhu cầu kiều hối của người dân luôn ở mức cao. Kiều hối ổn định là nguồn hỗ trợ có giá trị cho tài khoản vãng lai của Việt Nam.

Lượng kiều hối chủ yếu vẫn đến từ các thị trường truyền thống như Hoa Kỳ, Canada, Úc. Tuy vậy, tỷ trọng kiều hối từ châu Á cũng tăng lên khi lực lượng xuất khẩu lao động ngày càng nhiều. Cuối năm 2020 và đầu năm 2021, một số nhà máy tại các nước nhận lao động Việt Nam phải đóng cửa do dịch Covid-19 bùng phát nhanh kéo theo người lao động Việt Nam phải nghỉ việc tạm thời, thu nhập giảm. Tuy nhiên, từ giữa năm 2021, chính phủ tại các thị trường xuất khẩu lao động từng bước được kiểm soát dịch. Nhu cầu việc làm tăng trở lại giúp cho các lao động Việt Nam tăng thu nhập trở lại và nhu cầu gửi tiền về giúp gia đình tại Việt Nam cũng tăng lên. Nhiều nước châu Á cũng đang cần nhập khẩu lao động, trong đó có lao động của Việt Nam, nên kiều hối khu vực này sẽ tiếp tục phát triển và là thị trường đóng góp quan trọng của các nguồn kiều hối về Việt Nam. 

Ngoài mục đích hỗ trợ người thân, một lượng lớn kiều hối được chuyển về nhằm đầu tư của những người có nhu cầu về Việt Nam sinh sống khi về già cũng ngày càng phát triển. Đặc biệt, theo các ngân hàng và công ty kiều hối, tỷ trọng chi kiều hối tại nhà tiếp tục giảm dần so với kiều hối chuyển khoản, đặc biệt là trong bối cảnh dịch Covid-19 căng thẳng. Tùy thuộc vào nhu cầu cá nhân mà người nhận sẽ chọn lựa chọn nhận VND hay ngoại tệ. Tuy nhiên, trong thời gian dịch Covid-19 bùng phát, khách hàng chuộng nhận bằng hình thức chuyển vào tài khoản bằng VND để tiện cho việc thanh toán các chi phí sinh hoạt cần thiết hằng ngày. Tại thời điểm giãn cách xã hội, doanh số chi trả bằng VND của một đơn vị chiếm hơn 85% trên tổng doanh số chi trả chuyển về.

Tạo các điều kiện thuận lợi nhất để “hút” kiều hối

Một trong những kênh kiều hối về Việt Nam hiện nay là thông qua các tổ chức chuyển tiền nhanh với chi phí khá cao khoảng 4 - 6%/tổng số tiền chuyển. Hoặc cả người nhận và người chuyển phải trực tiếp tới ngân hàng để hoàn tất các thủ tục gửi - nhận tiền… Bên cạnh đó, nhiều ngân hàng, công ty dịch vụ chuyển tiền quốc tế cũng phải đóng cửa hoạt động hoặc thu hẹp phạm vi hoạt động vì dịch Covid-19. Đây được coi là một trong những cản trở cho việc thu hút nguồn kiều hối.

Trước bối cảnh đó, nhiều ngân hàng đã tận dụng lợi thế của nền tảng công nghệ để giúp khách hàng có thể nhận tiền trực tiếp về tài khoản thanh toán mở tại các ngân hàng, góp phần tăng trưởng lượng kiều hối về Việt Nam. Đơn cử như PVcomBank và FinFan đã hợp tác với nhau về nền tảng công nghệ để phát triển dịch vụ nhận tiền kiều hối trực tiếp qua tài khoản thanh toán. Theo đó, kiều hối khi chuyển qua hệ thống của FinFan sẽ được PVcomBank chuyển ngay vào số thẻ, số tài khoản thanh toán trong nước của khách hàng. Khách hàng cũng không cần trực tiếp tới đơn vị chuyển phát nhanh để thực hiện chuyển - nhận tiền, không mất nhiều công sức, thời gian để thao tác nộp số tiền lớn vào tài khoản ở ngân hàng. Tại Việt Nam, FinFan đã kết nối và hợp tác sử dụng nền tảng công nghệ, nhân sự của PVcomBank - một trong những đơn vị tài chính uy tín nằm trong hệ thống Napas để phát triển dịch vụ nhận tiền kiều hối, mang đến nhiều thuận tiện hơn cho khách hàng.

Ngoài ra, các sản phẩm truyền thống đón dòng kiều hối cuối năm cũng được các ngân hàng cải tiến để phù hợp với tình hình mới. Để thu hút nguồn kiều hối dịp Tết Nguyên đán, SBR, ACB, Eximbank... đã đưa ra nhiều chương trình khuyến mãi thu hút khách hàng. Eximbank triển khai chương trình “Kiều hối phát tài - Lì xì như ý” từ ngày 01/12/2021 đến ngày 31/01/2022, với quà tặng là bao lì xì may mắn dành cho khách hàng cá nhân nhận tiền kiều hối MoneyGram tại các điểm giao dịch của Eximbank trên toàn quốc. Từ ngày 01/12/2021 đến hết ngày 10/3/2022, khách hàng sử dụng dịch vụ nhận kiều hối của Công ty Kiều hối Sacombank sẽ có cơ hội tham gia quay số trúng thưởng may mắn với tổng giá trị giải thưởng lên đến 300 triệu đồng.

Ở Việt Nam, kiều hối được xác định là một trong những nguồn lực quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội. Do vậy, vấn đề đặt ra đối với Việt Nam là phải thực hiện các biện pháp thu hút kiều hối trong bối cảnh dịch Covid-19 tiếp tục tác động kéo dài và sâu rộng đến đời sống kinh tế - xã hội trong giai đoạn tới, làm ảnh hưởng tiêu cực tới nguồn thu nhập của công dân ở nước ngoài gửi về cho gia đình ở trong nước. Các chuyên gia cho rằng, để khắc phục xu hướng sụt giảm và thu hút mạnh hơn nữa dòng kiều hối về Việt Nam, trong thời gian tới, Việt Nam cần thực thi các chính sách nhằm định hướng hoặc tạo động lực để kiều hối đầu tư vào khu vực sản xuất và các lĩnh vực phát triển nguồn nhân lực như giáo dục và sức khỏe cộng đồng..., từ đó tạo ra các hiệu ứng phát triển tích cực về dài hạn. Đồng thời, xây dựng và hoàn thiện chính sách nhằm hỗ trợ cho vay vốn, tạo điều kiện cho lao động Việt Nam đi xuất khẩu lao động nước ngoài và khuyến khích mọi thành phần kinh tế mở rộng thị trường xuất khẩu, địa bàn hoạt động kinh doanh. Công tác truyền thông cần được đẩy mạnh nhằm cung cấp thông tin kịp thời, chính xác cho người Việt Nam ở nước ngoài về tình hình đất nước và chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, qua đó khuyến khích, tạo điều kiện cho bà con kiều bào trở về thăm quê hương, đầu tư sản xuất - kinh doanh, góp phần vào công cuộc xây dựng đất nước

Đặng Loan