Năm 2020, trong bối cảnh gặp nhiều khó khăn, thách thức, nhất là tác động, ảnh hưởng nghiêm trọng của đại dịch Covid-19 và thiên tai, bão lũ, nhưng với sự vào cuộc tích cực, quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt, kịp thời, hiệu quả của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và sự nỗ lực của các cấp, các ngành, người dân và doanh nghiệp, đất nước ta đã đạt được những kết quả ấn tượng, toàn diện trên các lĩnh vực. Chúng ta đã thực hiện thành công “mục tiêu kép” vừa phòng, chống dịch Covid-19, vừa phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an sinh xã hội và đời sống, sức khỏe của nhân dân. Niềm tin của Nhân dân vào Đảng, Nhà nước được củng cố, tạo không khí phấn khởi trong toàn xã hội. Kết quả trên có sự đóng góp quan trọng của Ban Chỉ đạo 389 các cấp, từ Trung ương đến địa phương.

Tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc tổng kết công tác năm 2020 của Ban Chỉ đạo 389 quốc gia , Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình đã đánh giá cao về công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả. Trong công tác này, các lực lượng chức năng đã phát hiện, xử lý hơn 185.000 vụ việc vi phạm, thu nộp ngân sách gần 25.000 tỷ đồng (tăng hơn 15% so với cùng kỳ năm 2019), khởi tố 2.543 vụ án, với hơn 3.502 đối tượng. Đặc biệt, trong năm 2020, các lực lượng đã tập trung làm tốt công tác ổn định thị trường, chống sản xuất, kinh doanh, các mặt hàng y tế giả, kém chất lượng, không rõ nguồn gốc, góp phần quan trọng trong công tác phòng, chống dịch Covid - 19 của Chính phủ và các địa phương, được người dân ghi nhận, đánh giá cao.

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả tuy đã được tập trung chỉ đạo nhưng vẫn chưa tạo được chuyển biến căn bản. Tình trạng hàng giả, hàng có nguồn gốc từ nhập lậu, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ vẫn bày bán công khai ở nhiều nơi và gia tăng mạnh trên môi trường mạng. Tình trạng trốn thuế nhập khẩu, thuế thu nhập doanh nghiệp qua khai báo gian dối về giá, số lượng, chuyển giá vẫn diễn biến phức tạp. Tình trạng lợi dụng chính sách quản lý rủi ro để buôn lậu, vận chuyển hàng cấm, hàng giả xuất xứ, vi phạm sở hữu trí tuệ vẫn diễn biến phức tạp,... nhưng chưa có biện pháp ngăn chặn có hiệu quả. Nguyên nhân của tồn tại, hạn chế là một số cơ chế chính sách còn sơ hở, bất cập tạo kẽ hở cho các đối tượng lợi dụng, gây khó khăn cho các lực lượng chức năng.

Để công tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong thời gian tới có được chuyển biến căn bản, Phó Thủ tướng yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ trọng tâm sau:

Một là, tiếp tục tổ chức quán triệt triển khai, thực hiện nghiêm, có hiệu quả các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo 389 quốc gia về phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả. Phải luôn xác định các lĩnh vực công tác này là nhiệm vụ chính trị quan trọng, thường xuyên của tất cả các Bộ, ngành, địa phương. Đề cao trách nhiệm của người đứng đầu; thủ trưởng các đơn vị, lực lượng chức năng phải có quyết tâm cao trong phòng, chống tội phạm, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả; nếu trên địa bàn, lĩnh vực nào để xảy ra các vụ việc nghiêm trọng, phức tạp, kéo dài về tội phạm, buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả hoặc có cán bộ, công chức dưới quyền tiêu cực, tham nhũng thì phải tổ chức kiểm điểm nghiêm túc trách nhiệm người đứng đầu, xem xét điều chuyển, bố trí công tác khác theo quy định.

Hai là, thực hiện nghiêm các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, nhất là đấu tranh, ngăn chặn đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện tự diễn biến, tự chuyển hóa trong nội bộ. Tăng cường thanh tra, kiểm tra công vụ, kiên quyết ngăn chặn tình trạng tham nhũng, “tham nhũng vặt” ở các cơ quan hành chính, không để người dân bức xúc, giảm sút niềm tin vào đội ngũ cán bộ, công chức. Tổ chức phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại ngay trong chính lực lượng chức năng Hải quan, Quản lý thị trường, Bộ đội Biên phòng, Cảnh sát biển, Thuế..., kiên quyết xử lý nghiêm các vi phạm, loại ra khỏi bộ máy những cán bộ, công chức tha hóa, biến chất tiếp tay cho tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật. Quyết tâm xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức “liêm chính, bản lĩnh”, có phẩm chất chính trị, năng lực, trình độ chuyên môn đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Ba là, làm tốt công tác phòng, chống buôn lậu, nhất là buôn lậu các mặt hàng xăng dầu, khoáng sản, thuốc lá, đường cát, phân bón, sản xuất, kinh doanh hàng giả, các mặt hàng ảnh hưởng đến sức khỏe người dân, tội phạm tham nhũng.... các lực lượng chức năng cần xác lập chuyên án để mở rộng xác minh, điều tra triệt phá tận gốc, đánh trúng đối tượng cầm đầu.

Bốn là, tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật. Thường xuyên gặp gỡ, đối thoại, lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của nhân dân, doanh nghiệp, tăng cường vai trò của các tổ chức đoàn thể, các cơ quan thông tấn, báo chí, nhất là người dân trong việc theo dõi, kiểm tra, giám sát hoạt động công vụ. Đẩy mạnh phong trào toàn dân tham gia phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả. Tiếp nhận và giải quyết kịp thời, đúng pháp luật khiếu nại, tố cáo của người dân ngay từ cơ sở, không để hình thành các điểm nóng về an ninh, trật tự.

Năm là, tiếp tục hoàn thiện thể chế trong phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giải; rà soát, xây dựng mới hoặc sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật liên quan đến công tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả còn bất cập, sơ hở…. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, vừa tiết kiệm chi phí quản lý, chi phí thực hiện vừa góp phần ngăn chặn, phòng ngừa tiêu cực... tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Sáu là, tăng cường công tác phối hợp, kết nối, chia sẻ thông tin giữa các lực lượng. Mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế trong đấu tranh phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, trong đó tập trung nghiên cứu, đề xuất đàm phán, ký kết hoặc tham gia các điều ước quốc tế, thỏa thuận quốc tế trong các lĩnh vực này.

Đồng thời, Phó Thủ tướng giao Bộ Tài chính, Cơ quan Thường trực của Ban Chỉ đạo 389 quốc gia chỉ đạo Tổng cục Thuế tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn pháp luật về thuế, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp thực hiện tốt nghĩa vụ nộp thuế, thu đúng, thu đủ ngay từ đầu, tránh để phát sinh khiếu nại, khiếu kiện phức tạp, kéo dài; có biện pháp ngăn chặn, xử lý hiệu quả tình trạng chuyển giá, trốn thuế.

Tổng cục Hải quan nghiên cứu xây dựng cơ chế xác định trách nhiệm của các đơn vị, cá nhân trong công tác quản lý rủi ro, phân luồng tờ khai hải quan; làm tốt công tác thu thập thông tin, đánh giá, phân loại doanh nghiệp để có biện pháp kiểm tra, giám sát phù hợp, tạo thông thoáng trong hoạt động xuất nhập khẩu nhưng vẫn bảo đảm công tác phòng, chống buôn lậu, chống thất thu thuế và các cơ quan, đơn vị chức năng của Bộ tích cực phối hợp, hỗ trợ Văn phòng Thường trực, nhất là trong việc kiểm tra, đôn đốc các cơ quan thực hiện ý kiến chỉ đạo của Trưởng ban, nâng cao hiệu quả hoạt động của Văn phòng Thường trực./.

Thúy Hạnh