Triển khai thực hiện Nghị quyết số 954/2020/UBTVQH14 ngày 2/6/2020 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, với việc nâng mức giảm trừ gia cảnh của người chịu thuế thu nhập cá nhân từ tiền lương, tiền công, theo tính toán của Tổng cục Thuế, năm 2020, hơn 1 triệu người không còn phải nộp thuế thu nhập cá nhân.

Tổng cục Thuế cho biết, tổng số thu từ thuế thu nhập cá nhân lũy kế 9 tháng đầu năm 2020 đạt 90.114,8 tỷ đồng, bằng 70,06% so với dự toán. Nguyên nhân là do trong những tháng đầu năm dịch Covid-19 đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến mọi mặt kinh tế - xã hội của nước ta, tuy nhiên do kiểm soát tốt dịch bệnh nên tăng trưởng kinh tế vẫn ở mức dương (2,12%), chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân 9 tháng đầu năm tăng 3,85% so với cùng kỳ năm 2019, kéo theo số thu thuế thu nhập cá nhân tăng nhẹ 5,02% so với cùng kỳ năm 2019.

Tuy nhiên, dưới tác động của dịch Covid-19, tốc độ tăng thu thuế thu nhập cá nhân 9 tháng đầu năm 2020 đã giảm 12,69% so với cùng kỳ năm 2019, trong đó số thu thuế thu nhập cá nhân từ tiền lương, tiền công và số thu thuế thu nhập cá nhân từ hoạt động sản xuất - kinh doanh của cá nhân (nguồn thu chính của thuế thu nhập cá nhân) bị tác động mạnh nhất. 

Cụ thể, trong quý I/2020, số thu thuế thu nhập cá nhân từ tiền lương, tiền công tăng 19,1%; thu từ đầu tư vốn tăng 15,2%; từ hoạt động kinh doanh của hộ cá nhân tăng 6,4%; thu từ chuyển nhượng bất động sản tăng 6,1%,... 

Nguyên nhân chủ yếu là do những nguồn thu phát sinh từ hoạt động kinh tế năm 2019 tăng khá (17,2% so với cùng kỳ) và được nộp trong quý I/2020. 

Cũng do tình hình kinh tế năm 2019 tăng dẫn đến các doanh nghiệp chi trả thu nhập cho người lao động trong dịp trước và sau Tết Nguyên đán tăng cao, không chỉ có vậy thị trường bất động sản sôi động, thị trường chứng khoán khởi sắc nên thuế thu nhập cá nhân từ những nguồn này cũng tăng theo.

Tuy nhiên, từ tháng 3/2020, dịch Covid-19 bùng phát ở Việt Nam, tháng 4/2020 thực hiện giãn cách toàn xã hội khiến hoạt động kinh doanh giảm sút, nhiều doanh nghiệp cắt giảm tiền lương, tiền công; thêm vào đó, do thực hiện gia hạn thuế thu nhập cá nhân đối với hộ, cá nhân kinh doanh theo Nghị định số 41/2020/NĐ-CP của Chính phủ dẫn đến số thu thuế thu nhập cá nhân quý II giảm mạnh, chỉ bằng 92,6% so với cùng kỳ, trong đó số thu thuế thu nhập cá nhân từ tiền lương, tiền công; số thu thuế thu nhập cá nhân từ hoạt động sản xuất - kinh doanh của cá nhân và số thu thuế thu nhập cá nhân từ chuyển nhượng bất động sản, nhận thừa kế và nhận quà tặng là bất động sản lần lượt chỉ đạt 95,9%; 84,6% và 83,1%.

Từ quý III/2020, thị trường chứng khoán, thị trường bất động sản bắt đầu có dấu hiệu hồi phục nhẹ so với quý II nên thu thuế thu nhập cá nhân cũng tăng nhẹ (1,9% so với cùng kỳ). 

Tuy nhiên, số thu thuế thu nhập cá nhân từ tiền lương, tiền công và số thu thuế thu nhập cá nhân từ hoạt động sản xuất - kinh doanh của cá nhân tiếp tục giảm, cụ thể số thu thuế thu nhập cá nhân từ tiền lương, tiền công chỉ đạt 94,7% và số thu thuế thu nhập cá nhân từ hoạt động sản xuất - kinh doanh của cá nhân quý III đạt 98,5% so với cùng kỳ năm 2019.

Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, Nhà nước đã kịp thời ban hành một số chính sách thuế nhằm tạo điều kiện thuận lợi và hỗ trợ cho người nộp thuế là cá nhân, cụ thể:

Ngày 08/4/2020, Chính phủ ban hành Nghị định số 41/2020/NĐ-CP về việc gia hạn thời hạn nộp thuế và tiền thuê đất. Theo đó, thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân đối với số tiền thuế phát sinh phải nộp năm 2020 của hộ gia đình, cá nhân kinh doanh hoạt động trong các ngành kinh tế, lĩnh vực nêu tại khoản 1, khoản 2 và khoản 3 Điều 2 Nghị định này được gia hạn chậm nhất là ngày 31/ 12/2020.

Ngày 2/6/2020, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 954/2020/UBTVQH14 về nâng mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân, cụ thể: mức giảm trừ đối với đối tượng nộp thuế được nâng từ 9 triệu lên 11 triệu đồng/tháng (132 triệu đồng/năm); Mức giảm trừ đối với mỗi người phụ thuộc được nâng từ mức 3,6 lên 4,4 triệu đồng/tháng. Nghị quyết có hiệu lực từ ngày 01/07/2020 và áp dụng cho kỳ tính thuế năm 2020.

Theo ước tính, với mức giảm trừ mới, sẽ có khoảng 1 triệu người đang phải nộp thuế thu nhập cá nhân ở mức đầu tiên (bậc 1) sẽ không phải nộp thuế thu nhập cá nhân nữa. Với những người có thu nhập cao hơn, phải nộp thuế trong khoảng bậc 2 trở đi thì rõ ràng cũng sẽ rất có lợi khi số thuế thu nhập cá nhân phải nộp cũng sẽ giảm đáng kể do được nâng mức giảm trừ gia cảnh lên.

Việc nâng mức giảm trừ gia cảnh bắt đầu được thực hiện đã ảnh hưởng ngay đến số thu thuế thu nhập cá nhân, cụ thể số thu từ tiền lương, tiền công tháng 8/2020 chỉ bằng 93,2% cùng kỳ năm 2019 và giảm mạnh so với số thu tháng 7/2020 (giảm 37,2%); số thu từ tiền lương, tiền công tháng 9/2020 bằng 92,74% cùng kỳ năm 2019 và giảm 43,28% so với số thu tháng 7/2020.

Theo Tổng cục Thuế, với những chính sách hỗ trợ người nộp thuế được ban hành thời gian vừa qua đã góp phần hỗ trợ cho doanh nghiệp và cá nhân vượt qua giai đoạn khó khăn, nhất là các cá nhân, người lao động bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 bị giảm thu nhập, mất việc làm, sẽ không phải nộp thuế./.

Hoài Thu