Theo Tổng cục Hải quan, những năm gần đây, ứng dụng công nghệ thông tin trong cung cấp dịch vụ công trực tuyến phục vụ người dân, doanh nghiệp và chuyển sang phương thức quản lý điện tử đã được ngành Hải quan triển khai thực hiện mạnh mẽ, mang lại hiệu quả thiết thực, được người dân và cộng đồng doanh nghiệp đánh giá cao.

Nhìn lại những thay đổi của ngành nhờ ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi trong hoạt động theo phương thức hiện đại, ông Nguyễn Dương Thái, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan, đánh giá: “10 năm qua mang tính bước ngoặt lịch sử của Hải quan Việt Nam khi chuyển mình từ phương thức quản lý thủ công, bán điện tử sang phương thức quản lý hiện đại dựa trên quản lý rủi ro, thực hiện thủ tục hải quan điện tử, ứng dụng công nghệ thông tin và sử dụng trang thiết bị hiện đại”.

Từ tự động hóa nhiều thủ tục hải quan…

Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan chia sẻ, năm 2014, lần đầu tiên Hải quan Việt Nam sử dụng hệ thống hải quan tự động (VNACCS/VCIS). Cho đến thời điểm hiện tại, tất cả các thủ tục hải quan cốt lõi hoàn toàn thực hiện bằng phương thức tự động thông qua thông quan tự động tại tất cả các đơn vị Hải quan trên phạm vi toàn quốc với hơn 99% doanh nghiệp tham gia. Hệ thống này cũng xử lý hơn 99,6% tờ khai và thời gian tiếp nhận, xử lý, trả kết quả trong thời gian chỉ từ 1-3 giây.

Theo đánh giá của Ngân hàng thế giới, nhờ hệ thống thông quan tự động, thời gian thông quan những lô hàng xuất khẩu giàm 3 giờ, và giảm 6 giờ với lô hàng nhập khẩu. Với khoảng 11- 12 triệu tờ khai/năm, hệ thống thông quan điện tử đã giúp tiết kiệm khoảng 200 triệu USD.

Cũng theo lãnh đạo Tổng cục Hải quan, hiện đã có hơn 98% thuế, phí, lệ phí với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu được thực hiện bằng phương thức điện tử tiên tiến. Nộp thuế điện tử và thông quan 24/7 là hình thức nộp tiền thuế và các khoản phải nộp khác qua ngân hàng thương mại phối hợp thu với Tổng cục Hải quan thông qua Cổng thanh toán điện tử Hải quan.

Năm 2019, Tổng cục Hải quan tiếp tục xây dựng và triển khai đề án “Chương trình nộp thuế điện tử Doanh nghiệp nhờ thu”. Đề án được nâng cấp trên nền tảng Hệ thống nộp thuế điện tử và thông quan 24/7 nhằm tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp thường xuyên làm thủ tục xuất, nhập khẩu có số lượng lớn tờ khai phải nộp tiền thuế, có đủ năng lực tài chính. Hiện đã có 43 ngân hàng phối hợp thu với Tổng cục Hải quan, 29 ngân hàng triển khai kết nối 24/7, 6 ngân hàng triển khai chương trình doanh nghiệp nhờ thu. “Thời gian nộp thuế trước đây tính bằng giờ thì hiện tại chỉ tính chỉ bằng giây không kể thời gian khai báo”, ông Thái cho biết.

Không chỉ phục vụ cho cơ quan Hải quan và tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, hệ thống thu thuế điện tử còn phục vụ cho các cơ quan quản lý nhà nước có liên quan, chẳng hạn việc thu phí sử dụng công trình kết cấu hạ tầng cảng biển Hải Phòng qua Cổng thanh toán điện tử Hải quan 24/7 được triển khai đầu năm 2020 với 4 ngân hàng phối hợp thu.

Cũng theo Tổng cục Hải quan, trong tương lai, hệ thống này sẽ phục vụ thanh toán bằng phương thức điện tử không chỉ giữa doanh nghiệp với các cơ quan quản lý nhà nước (B2G) mà còn cả thanh toán điện tử giữa doanh nghiệp với doanh nghiệp tham gia Cơ chế một cửa quốc gia.

… đến bổ sung thêm dịch vụ công trực tuyến phục vụ người dân, doanh nghiệp

Triển khai dịch vụ công trực tuyến hỗ trợ doanh nghiệp trong quá trình thực hiện thủ tục hải quan, góp phần tích cực vào công tác cải cách thủ tục hành chính. Thực hiện Nghị quyết 36a/NQ-CP của Chính phủ về Chính phủ điện tử và Kế hoạch triển khai Dịch vụ công trực tuyến của Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan chính thức triển khai Hệ thống Dịch vụ công trực tuyến từ 2017. Đến nay gần 90% thủ tục hành chính trong lĩnh vực hải quan đã được cung cấp Dịch vụ công trực tuyến mức độ 3,4, trong đó 100% các thủ tục cốt lõi của ngành Hải quan đã được cung cấp Dịch vụ công trực tuyến ở mức độ 4. Hơn 98% số thủ tục hành chính của ngành Hải quan trong tổng số 192 thủ tục được thực hiện bằng phương thức điện tử.

Theo dự kiến, Tổng cục Hải quan sẽ tích hợp 60 dịch vụ công trực tuyến mức độ 4 lên Cổng dịch vụ công quốc gia trong năm 2020 theo Quyết định số 683/QĐ-BTC ngày 28/04/2020 của Bộ trưởng Bộ Tài chính về việc ban hành Danh mục dịch vụ công trực tuyến của Bộ Tài chính tích hợp, cung cấp trên Cổng Dịch vụ công Quốc gia năm 2020. Theo đó, Quyết định nêu rõ thủ trưởng các đơn vị sẽ phải tập trung rà soát, cắt giảm thủ tục hành chính, chi phí cho doanh nghiệp.

Theo quyết định, Bộ Tài chính sẽ triển khai thực hiện tích hợp 194 dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 lên Cổng dịch vụ công Quốc gia trong năm 2020. Cụ thể: Cơ quan Bộ Tài chính sẽ tích hợp 24 dịch vụ công trực tuyến liên quan tới lĩnh vực kế toán, kiểm toán và lĩnh vực quản lý giá. Trong đó, tổng cục Hải quan tích hợp 60 dịch vụ công trực tuyến mức độ 4; Kho bạc Nhà nước sẽ tích hợp 6 dịch vụ công trực tuyến mức độ 4; Ủy ban Chứng khoán Nhà nước tích hợp 11 dịch vụ công trực tuyến mức độ 3; Tổng cục Thuế tích hợp 2 dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 và 91 dịch vụ công trực tuyến mức độ 4.

Đẩy mạnh thực hiện dịch vụ công trực tuyến, trong đó phải tập trung tái cấu trúc quy trình nghiệp vụ, đơn giản hóa các thủ tục hành chính mức độ 3,4 để tích hợp. Đồng thời cung cấp trên Cổng dịch vụ công Quốc gia theo hướng cắt giảm mạnh chi phí, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp. Ngoài ra, phải bảo đảm tích hợp, cung cấp tối thiểu 30% dịch vụ công mức 3,4 trên Cổng dịch vụ Công quốc gia trong năm 2020 theo chỉ đạo của Chính phủ.

Chủ động rà soát xây dựng lộ trình chi tiết triển khai, khẩn trương tích hợp các dịch vụ công trực tuyến lên Cổng dịch vụ công Quốc gia bảo đảm hoàn thành theo nguyên tắc đảm bảo đến Quý II/2020 hoàn thành tích hợp tối thiểu 30% (Tổng cục Hải quan tối thiểu 10%). Đến Quý III/2020 đạt tối thiểu 70% (Tổng cục Hải quan tối thiểu 40%) và đến Quý IV/2020 hoàn thành tích hợp 100% số dịch vụ công trực tuyến.

Bộ Tài chính cũng tiếp tục chuẩn hóa thông tin, dữ liệu thủ tục hành chính và cập nhật đầy đủ, kịp thời, chính xác trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về thủ tục hành chính, mã hồ sơ trên hệ thống một cửa điện tử bảo đảm công khai, minh bạch, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp trong tiếp cận, thực hiện, giám sát việc giải quyết thủ tục hành chính.

Đẩy mạnh thanh toán trực tuyến phí, lệ phí, thuế, thu phạt xử lý vi phạm hành chính và các nghĩa vụ tài chính trong giải quyết thủ tục hành chính, thực hiện dịch vụ công trên Cổng Dịch vụ công Quốc gia, Cổng dịch vụ công Bộ Tài chính góp phần thực hiện thành công giải pháp đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt.

Theo thông tin từ Tổng cục Hải quan, ứng dụng công nghệ thông tin trong cung cấp dịch vụ công trực tuyến phục vụ người dân và doanh nghiệp đã được Tổng cục Hải quan thực hiện mạnh mẽ. Các thủ tục hành chính trong lĩnh vực hải quan hiện nay đang được ngành Hải quan cung cấp dịch vụ công trực tuyến trên các hệ thống gồm: Hệ thống thông quan tự động (VNACCS/VCIS); Hệ thống Dịch vụ công trực tuyến HQ36a, Cổng thanh toán điện tử; Cổng thông tin một cửa quốc gia. 

Tính đến hết quý I/2020, ngành Hải quan đã cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ 3,4 cho 171/192 thủ tục hành chính,đạt tỷ lệ 89%. Trong đó, có 162 thủ tục đã được cung cấp dịch vụ công trực tuyến ở mức độ 4 (đạt tỷ lệ 84,4%). Bên cạnh đó, Cổng thông tin một cửa quốc gia đã cung cấp 198 thủ tục hành chính của 13 Bộ, ngành, xử lý trên 3 triệu bộ hồ sơ của trên 38, 7 nghìn doanh nghiệp tham gia. 

Trong 4 tháng đầu năm 2020, ngành Hải quan đã tích cực nâng cấp các hệ thống, đẩy mạnh triển khai việc kết nối với Cổng dịch vụ công quốc gia và nỗ lực triển khai các thủ tục hành chính lên Cổng thông tin một cửa quốc gia.

Cũng theo danh mục dịch vụ vừa được Bộ Tài chính ban hành, các dịch vụ được tích hợp là các nhóm thủ tục được người dân, doanh nghiệp quan tâm như: Thủ tục hải quan đối với hàng hóa đưa vào, đưa ra cảng trung chuyển; Thủ tục xác nhận hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế; Thủ tục cấp giấy phép nhập khẩu, tạm nhập khẩu xe ô tô, xe gắn máy không nằm trong mục đích thương mại; Thủ tục xử lý tiền thuế, tiền nộp chậm, tiền phạt nộp thừa,…/.

Hoài Thu