Hôm qua 20/4, đại diện của khoảng 300 doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tại Việt Nam đã tham dự cuộc họp do Phó thủ tướng Vũ Khoan chủ trì theo sự ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ. Các nhà đầu tư nước ngoài đã thẳng thắn nêu ngay những vấn đề khúc mắc, gây khó khăn, cản trở cho hoạt động kinh doanh, đầu tư của họ tại Việt Nam .

Tăng cường phân cấp cho các tỉnh, thành trong cấp phép đầu tư

Trong phát biểu khai mạc cuộc họp, Phó thủ tướng Vũ Khoan đánh giá cao những đóng góp, vai trò của các doanh nghiệp FDI vào sự phát triển kinh tế Việt Nam. Phó thủ tướng nói: "Chúng tôi rất hài lòng khi chỉ trong 3 tháng đầu năm, vốn FDI cấp mới đạt 1,73 tỉ USD, tăng gấp 2,4 lần so với cùng kỳ năm 2004". Theo ông, "điều  đó chứng tỏ môi trường đầu tư của Việt Nam được cải thiện và sự tin cậy của nhà đầu tư đã gia tăng". 

Sau khi đề cập đến những cố gắng của Chính phủ trong việc cải thiện môi trường đầu tư như Chỉ thị số 13/CT-TTg mới ban hành về các giải pháp tạo sự chuyển biến trong thu hút vốn FDI, Phó thủ tướng cho biết sắp tới Chính phủ sẽ ban hành quyết định về tăng cường phân cấp cho UBND cấp tỉnh, thành phố trong việc cấp phép và quản lý các dự án FDI, theo đó, một số địa phương được cấp phép những dự án có vốn tới 40 triệu USD và trong nhiều lĩnh vực hơn. Các hoạt động để Việt Nam gia nhập WTO vẫn đang được xúc tiến khẩn trương; các luật Doanh nghiệp, Đầu tư chung, Hải quan, Sở hữu trí tuệ... đang được hoàn chỉnh. Tuy nhiên, theo ông Việt Nam còn phải cố gắng nhiều để tháo gỡ các vướng mắc, cải thiện môi trường đầu tư và cuộc họp hôm nay chính là để nghe những ý kiến về vấn đề này.

Vướng mắc từ chính quyền địa phương

Về phía các doanh nghiệp, mặc dù ghi nhận những chính sách đầu tư của Việt Nam là "thông thoáng, cởi mở", nhưng theo họ, vấn đề là ở cấp chính quyền địa phương và cơ sở không thực hiện tốt. Đại diện cho Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản - ông Mitse nói: "Dường như các địa phương không hiểu rõ, không nắm được các chính sách đầu tư của Chính phủ. Không chỉ không hiểu mà họ còn gây trở ngại. Thế nên, các chính sách về đầu tư của Việt Nam phải càng cụ thể càng tốt và nên lập dịch vụ hành chính một cửa ở các nơi".

Như cụ thể hóa điều ông Mitse nói, ông Zuberto Gonzalez, đại diện Văn phòng Công ty Northwest (Hà Nội) kể: "Chúng tôi được cấp đất làm dự án ở Đông Anh từ đầu năm 2003 nhưng mãi đến 530 ngày sau mới nhận được thư của UBND thành phố Hà Nội chấp nhận, làm các thủ tục để triển khai dự án. Nhưng các quan chức địa phương ở huyện Đông Anh không ủng hộ, làm rất chậm nên dự án vẫn chưa triển khai được”.

Giấy phép con và các thủ tục thuế quan

Ông Đào Nguyên Phúc - Phó tổng giám đốc thứ nhất Công ty liên doanh Cáp điện Vina Hải Phòng nói: "Hiện nay, có một loại hình giấy phép con đang làm khổ cho tất cả các doanh nghiệp FDI". Đó là giấy đăng ký kế hoạch nhập khẩu vật tư, thiết bị, nguyên vật liệu trong 1 năm của doanh nghiệp FDI. Quay về hướng chủ tọa, ông Phúc phân tích: "Việc nhập khẩu nguyên vật liệu, vật tư, thiết bị của một doanh nghiệp FDI không thể theo kế hoạch năm vì nhập khẩu thì lệ thuộc vào hoạt động sản xuất kinh doanh. Nếu kinh doanh tốt thì nhập nhiều, kinh doanh kém thì ít nhập hoặc không nhập. Cho nên, khi làm thủ tục hải quan, các doanh nghiệp FDI đã bị gây khó dễ do bị yêu cầu phải có đăng ký kế hoạch nhập khẩu”. “Thực chất đây là một loại giấy phép con - ông Phúc khẳng định và đề nghị phải bãi bỏ. Thứ trưởng Bộ Thương mại Lê Danh Vĩnh tại cuộc họp cũng thừa nhận quy định này là "bất hợp lý" và cho biết Thủ tướng đã đồng ý về nguyên tắc bãi bỏ yêu cầu về kế hoạch nhập khẩu. Bộ Thương mại đang soạn thảo công văn thực hiện chỉ đạo trên.

Nhiều doanh nghiệp phàn nàn việc giải quyết của Tổng cục Thuế và một số cơ quan về việc doanh nghiệp được phép sử dụng lợi nhuận thu được để tái đầu tư còn rất chậm. Với  Công ty Sản xuất thức ăn gia súc Proconco là mất 15 tháng đến nay chưa được giải  quyết và với Tập đoàn Industrial International là đã 18 tháng.

Kết thúc hội nghị, Phó thủ tướng Vũ Khoan cho biết đã ghi nhận 16 ý kiến nêu tại cuộc họp và 62 ý kiến bằng văn bản gửi đến khác. Theo ông, "đây cũng là những vấn đề vướng mắc của môi trường đầu tư mà Chính phủ Việt Nam đã xác định phải giải quyết". Tuy nhiên, ông cũng bày tỏ thái độ dứt khoát về việc không tiếp tục bảo hộ quá lâu và quá cao theo đề nghị của một số doanh nghiệp FDI về sản xuất, lắp ráp ô tô, xe máy. Sau cuộc họp này, những ý kiến của các doanh nghiệp kiến nghị sẽ được phân loại và trả lời đầy đủ.

 Theo Thanh niên