Đây là một trong những nội dung tại Hướng dẫn 92/HD-TLĐ ngày 31/8/2023 về Công đoàn khởi kiện và tham gia tố tụng dân sự giải quyết vụ án lao động, việc lao động tại Tòa án.

Công đoàn cơ sở là đại diện theo pháp luật cho tập thể lao động khởi kiện và tham gia tố tụng dân sự giải quyết các vụ án lao động, việc lao động tại Tòa án.

Tư cách của công đoàn khi tham gia tố tụng dân sự giải quyết vụ án lao động, việc lao động tại tòa án được quy định rõ tại các nội dung về đương sự; người đại diện của đương sự; người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự.

Hướng dẫn 92/HD-TLĐ của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam nêu rõ, Công đoàn có thể tham gia tố tụng dân sự giải quyết các vụ án lao động, việc lao động tại Tòa án với tư cách đương sự trong vụ án lao động (nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan) và đương sự trong việc lao động (người yêu cầu giải quyết việc lao động và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan). Khi tham gia với tư cách là đương sự trong vụ án lao động, việc lao động, Công đoàn có quyền, nghĩa vụ được quy định tại các Điều 70, 71, 72, 73 Bộ luật tố tụng dân sự.

Trong đó, đương sự trong vụ án lao động đối với nguyên đơn, Công đoàn tham gia tố tụng dân sự giải quyết tranh chấp lao động tại Tòa án với tư cách là nguyên đơn trong những vụ án lao động mà Công đoàn có quyền khởi kiện theo quy định của pháp luật.

Đương sự trong vụ án lao động đối với bị đơn, Công đoàn tham gia tố tụng dân sự giải quyết tranh chấp lao động tại Tòa án với tư cách bị đơn trong vụ án mà người sử dụng lao động khởi kiện Công đoàn. Ví dụ: Người sử dụng lao động kiện công đoàn cơ sở tổ chức, lãnh đạo cuộc đình công đòi bồi thường thiệt hại do cuộc đình công bất hợp pháp.

Công đoàn tham gia tố tụng dân sự giải quyết tranh chấp lao động tại Tòa án với tư cách là người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan khi Công đoàn không khởi kiện, không bị kiện nhưng việc giải quyết vụ án lao động có liên quan đến quyền lợi, nghĩa vụ của Công đoàn nên Công đoàn tự mình đề nghị hoặc các đương sự khác đề nghị và được Tòa án chấp nhận đưa Công đoàn tham gia với tư cách người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan.

Đối với người đại diện của đương sự theo pháp luật, Công đoàn cơ sở là đại diện theo pháp luật cho tập thể lao động khởi kiện và tham gia tố tụng dân sự giải quyết các vụ án lao động, việc lao động tại Tòa án.

Đối với người đại diện theo ủy quyền, đại diện Công đoàn tham gia tố tụng dân sự giải quyết các vụ án lao động, việc lao động tại Tòa án với tư cách đại diện theo ủy quyền của đương sự khi được người lao động, Công đoàn cấp dưới là đương sự trong vụ án lao động, việc lao động ủy quyền.

Khi tham gia tố tụng với tư cách là người đại diện theo ủy quyền của đương sự, tùy tư cách của người lao động, Công đoàn trong các vụ án lao động, việc lao động mà cán bộ công đoàn có các quyền và nghĩa vụ tương ứng của đương sự (nguyên đơn hoặc bị đơn hoặc người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan).

Công đoàn tham gia tố tụng dân sự giải quyết các vụ án lao động, việc lao động tại Tòa án trong trường hợp người lao động là người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức làm chủ hành vi mà không có người đại diện và Tòa án cũng không chỉ định được người đại diện thì Tòa án chỉ định Công đoàn là tổ chức đại diện cho người lao động theo quy định tại khoản 2 Điều 88 Bộ luật tố tụng dân sự.

Về bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự, đại diện Công đoàn tham gia tố tụng dân sự giải quyết các vụ án lao động, việc lao động với tư cách là người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự là người lao động, công đoàn cấp dưới trong vụ án lao động, việc lao động khi được người lao động, công đoàn cấp dưới yêu cầu và được Tòa án làm thủ tục đăng ký người bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của đương sự.

Khi tham gia tố tụng với tư cách là người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người lao động, công đoàn cấp dưới tại Tòa án, đại diện Công đoàn có quyền và nghĩa vụ theo quy định tại Điều 76 Bộ luật tố tụng dân sự.

Thu Huyền