Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) Việt Nam Phan Văn Anh cho biết, trong quá trình góp ý xây dựng, sửa đổi Dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), Tổng LĐLĐ Việt Nam đã rà soát, góp ý nhiều nội dung nhằm hoàn thiện Dự án Luật, đồng thời có văn bản gửi các cơ quan liên quan.

Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam Phan Văn Anh phát biểu góp ý Dự án Luật BHXH tại phiên họp thứ 25 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Góp ý Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) tại phiên họp thường kỳ của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tháng 8/2023, đại diện Tổng LĐLĐ Việt Nam cho biết, Tổng LĐLĐ đồng tình cao với Dự thảo Luật đã quan tâm, sửa đổi việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên tham gia BHXH; tạo điều kiện thuận lợi để người lao động được tham gia và thụ hưởng các chế độ BHXH. Cơ quan soạn thảo đã ghi nhận những đề xuất của các cấp Công đoàn như việc không làm suy giảm hoặc mất đi các quyền lợi để người lao động được thụ hưởng các chính sách về BHXH.

Tổng LĐLĐ Việt Nam nhất trí với sửa đổi điều kiện hưởng lương hưu tại Điều 71 Dự thảo Luật theo hướng giảm dần số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng chế độ lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm. Qua khảo sát, tổng hợp cho thấy, việc điều chỉnh này sẽ tạo điều kiện để người lao động có thể hưởng lương hưu sớm hơn trong trường hợp đã đủ tuổi và có thời gian đóng BHXH từ 15 năm trở lên. Đồng thời, việc sửa đổi cũng phù hợp với quan điểm, đường lối của Đảng và được người lao động rất đồng tình, ủng hộ.

Tuy nhiên, để khuyến khích người lao động có tuổi đời cao từ 45 tuổi trở lên tham gia BHXH để được thực hiện chế độ hưu trí thì người lao động vẫn còn băn khoăn. Bởi lao động nam có 15 năm đóng BHXH thì tỷ lệ hưởng lương hưu là 33,75%, nếu nghỉ hưu sớm hơn 5 tuổi thì bị trừ 10% nên tỷ lệ hưởng lương hưu chỉ còn 23,75%. Do đó, vấn đề này đề nghị cần xem xét ở khía cạnh có hỗ trợ đối với đối tượng khi về hưu có thu nhập thấp, không bảo đảm được cuộc sống tối thiểu.

Đối với BHXH một lần, theo Tổng LĐLĐ Việt Nam, đây là một quyền lợi chính đáng của người lao động tham gia BHXH. Tuy nhiên, việc người lao động được hưởng BHXH một lần có xu hướng tăng trong thời gian qua là thực tế đáng lo ngại. Điều này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động mà còn ảnh hưởng tới kinh tế - xã hội.

Hiện tại, 2 phương án tại Điểm đ, Khoản 1, Điều 77 của Dự thảo đang đề xuất theo hướng hạn chế người lao động được hưởng BHXH một lần. Trong đó, mỗi một phương án đều có ưu, nhược điểm riêng. Do vậy, Tổng LĐLĐ Việt Nam đề nghị cần có các nhóm giải pháp để đồng bộ hơn nữa nhằm hỗ trợ người lao động trong giai đoạn khó khăn trước mắt, giúp họ duy trì cuộc sống như hỗ trợ tín dụng ưu đãi, vấn đề việc làm, dạy nghề, chuyển đổi nghề nghiệp...

Đối với trợ cấp một lần khi nghỉ hưu, để khuyến khích người lao động gắn bó lâu dài với hệ thống BHXH, giảm thiểu tình trạng người lao động rút BHXH một lần, Tổng LĐLĐ kiến nghị nghiên cứu, xem xét để nâng mức trợ cấp một lần đối với người lao động có thời gian đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ lương hưu 75%.

Đặc biệt, với nội dung tại Khoản 4, Điều 6 của Dự thảo có quy định Quỹ BHXH được quản lý tập trung, thống nhất, công khai, minh bạch; Được sử dụng đúng mục đích và được hạch toán độc lập theo các quỹ thành phần, các nhóm đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định và chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định. Nhưng Dự thảo luật chưa quy định rõ về cơ chế để quỹ được công khai minh bạch cũng như trách nhiệm của cơ quan BHXH. Bên cạnh đó, nguồn hình thành Quỹ BHXH chủ yếu từ nguồn đóng góp của người sử dụng lao động và người lao động. Đây là hai đối tượng cần được nắm bắt thông tin của Quỹ. Do vậy, Tổng LĐLĐ Việt Nam đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, bổ sung thêm nguyên tắc để công khai minh bạch, giúp Quỹ BHXH thực sự đi vào cuộc sống.

Dự thảo Luật đã ghi nhận quyền của tổ chức Công đoàn về vấn đề khởi kiện ra tòa đối với các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH gây ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của người lao động. Tuy nhiên, Tổng LĐLĐ Việt Nam đề nghị nghiên cứu để quy định cơ quan BHXH được khởi kiện ra tòa đối với người sử dụng lao động trốn đóng BHXH bắt buộc.

Ngoài ra, để giảm tối thiểu tình trạng người sử dụng lao động trốn đóng, chậm đóng, chiếm dụng tiền đóng BHXH của người lao động thì Tổng LĐLĐ Việt Nam đề nghị tăng cường các biện pháp về thanh tra, kiểm tra, xử lý các vi phạm theo dự thảo luật đưa ra. Đồng thời, đề nghị có thêm các quy định để định rõ các vai trò, trách nhiệm của cơ quan quản lý Nhà nước, cơ quan thực hiện các chính sách BHXH nếu để tình trạng trốn đóng, chậm đóng BHXH bắt buộc gia tăng.

PV.